Pitica 1.1-40
(ed. H. Maehler)
Ἱέρωνι Αἰτναίῳ ἅρματι
Χρυσέα φόρμιγξ, Ἀπόλλωνος καὶ ἰοπλοκάμων (str. A)
σύνδικον Μοισᾶν κτέανον· τᾶς ἀκούει
——μὲν βάσις ἀγλαΐας ἀρχά,
πείθονται δ’ ἀοιδοὶ σάμασιν
ἁγησιχόρων ὁπόταν προοιμίων
——ἀμβολὰς τεύχῃς ἐλελιζομένα.
καὶ τὸν αἰχματὰν κεραυνὸν σβεννύεις 5
αἰενάου πυρός. εὕδει δ’ ἀνὰ σκά-
——πτῳ Διὸς αἰετός, ὠκεῖ-
——αν πτέρυγ’ ἀμφοτέρωθεν χαλάξαις,
ἀρχὸς οἰωνῶν, κελαινῶπιν δ’ ἐπί οἱ νεφέλαν (ant. A)
ἀγκύλῳ κρατί, γλεφάρων ἁδὺ κλάϊ-
——θρον, κατέχευας· ὁ δὲ κνώσσων
ὑγρὸν νῶτον αἰωρεῖ, τεαῖς
ῥιπαῖσι κατασχόμενος. καὶ γὰρ βια- 10
——τὰς Ἄρης, τραχεῖαν ἄνευθε λιπών
ἐγχέων ἀκμάν, ἰαίνει καρδίαν
κώματι, κῆλα δὲ καὶ δαιμόνων θέλ-
——γει φρένας ἀμφί τε Λατοί-
——δα σοφίᾳ βαθυκόλπων τε Μοισᾶν.
ὅσσα δὲ μὴ πεφίληκε Ζεύς, ἀτύζονται βοάν (ep. A)
Πιερίδων ἀΐοντα, γᾶν τε καὶ πόν-
——τον κατ’ ἀμαιμάκετον,
ὅς τ’ ἐν αἰνᾷ Ταρτάρῳ κεῖται, θεῶν πολέμιος, 15
Τυφὼς ἑκατοντακάρανος· τόν ποτε
Κιλίκιον θρέψεν πολυώνυμον ἄντρον· νῦν γε μάν
ταί θ’ ὑπὲρ Κύμας ἁλιερκέες ὄχθαι
Σικελία τ’ αὐτοῦ πιέζει
——στέρνα λαχνάεντα· κίων δ’ οὐρανία συνέχει,
νιφόεσσ’ Αἴτνα, πάνετες χιόνος ὀξείας τιθήνα· 20
τᾶς ἐρεύγονται μὲν ἀπλάτου πυρὸς ἁγˈνόταται (str. B)
ἐκ μυχῶν παγαί· ποταμοὶ δ’ ἁμέραισιν
——μὲν προχέοντι ῥόον καπνοῦ
αἴθων’· ἀλλ’ ἐν ὄρφναισιν πέτρας
φοίνισσα κυλινδομένα φλὸξ ἐς βαθεῖ-
——αν φέρει πόντου πλάκα σὺν πατάγῳ.
κεῖνο δ’ Ἁφαίστοιο κρουνοὺς ἑρπετόν 25
δεινοτάτους ἀναπέμπει· τέρας μὲν
——θαυμάσιον προσιδέσθαι,
——θαῦμα δὲ καὶ παρεόντων ἀκοῦσαι,
οἷον Αἴτνας ἐν μελαμφύλλοις δέδεται κορυφαῖς (ant. B)
καὶ πέδῳ, στρωμνὰ δὲ χαράσσοισ’ ἅπαν νῶ-
——τον ποτικεκλιμένον κεντεῖ.
εἴη, Ζεῦ, τὶν εἴη ἁνδάνειν,
ὃς τοῦτ’ ἐφέπεις ὄρος, εὐκάρποιο γαί- 30
——ας μέτωπον, τοῦ μὲν ἐπωνυμίαν
κλεινὸς οἰκιστὴρ ἐκύδανεν πόλιν
γείτονα, Πυθιάδος δ’ ἐν δρόμῳ κά-
——ρυξ ἀνέειπέ νιν ἀγγέλ-
——λων Ἱέρωνος ὑπὲρ καλλινίκου
ἅρμασι. ναυσιφορήτοις δ’ ἀνδράσι πρώτα χάρις (ep. B)
ἐς πλόον ἀρχομένοις πομπαῖον ἐλθεῖν
——οὖρον· ἐοικότα γάρ
καὶ τελευτᾷ φερτέρου νόστου τυχεῖν, ὁ δὲ λόγος 35
ταύταις ἐπὶ συντυχίαις δόξαν φέρει
λοιπὸν ἔσσεσθαι στεφάνοισί ν‹ιν› ἵπποις τε κλυτάν
καὶ σὺν εὐφώνοις θαλίαις ὀνυμαστάν.
Λύκιε καὶ Δάλοι’ ἀνάσσων
——Φοῖβε Παρνασσοῦ τε κράναν Κασταλίαν φιλέων,
ἐθελήσαις ταῦτα νόῳ τιθέμεν εὔανδρόν τε χώραν. 40
2. Μοισᾶν = Μουσῶν, forma dorica.
τᾶς = τῆς, forma dorica. Qui equivale al pronome relativo.
ἀρχά = ἀρχή, forma dorica.
3. σάμασιν = σήμασιν, forma dorica.
4. ἀμβολὰς = ἀναβολάς.
ἐλελιζομένα = ἐλελιζομένη, forma dorica (il verbo è la forma raddoppiata di ἑλίσσω, usata spesso nell’epica); qui il verbo significar “far vibrare”.
5. αἰχματὰν = αἰχμητήν, forma dorica.
6. σκάπτῳ = σκήπτῳ, forma dorica.
χαλάξαις = χαλάσας, forma eolica del pres. part. nom. m. s. di χαλάω, “lasciar pendere”.
7. ἐπί οἱ = ἐπ’ αὐτῷ.
8. κρατί: da κράς, forma poetica di κεφαλή (dat. sing.).
γλεφάρων = βλεφάρων.
κατέχευας: aor. asigmatico ind. 2 p. s. di καταχέω
9. τεαῖς = σαῖς.
12. Λατοίδα = Λητοίδου, forma dorica.
22. προχέοντι = προχέουσι, forma dorica.
28. χαράσσοισ(α) = χαράσσουσα, forma eolica.
ποτικεκλιμένον = προσκεκλιμένον.
29. τὶν = σοί.
37. ἔσσεσθαι = ἔσεσθαι, forma eolica ed epica.
ν‹ιν› = αὐτήν, forma dorica. È riferito alla città di Etna.
38. ὀνυμαστάν = ὀνομαστήν, forma dorico-eolica.
39. Δάλοι(ο) = Δήλου.
Panellenica 